ĐỪNG ĐỂ VỢ CON, NGƯỜI THÂN DÍNH LÍU VIỆC CÔNG, PHƯƠNG HẠI PHÉP NƯỚC

Những năm gần đây, không ít quan chức bị thi hành kỷ luật, cách chức, bị xử lý hình sự bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân không chú trọng giáo dục, quản lý, khuyên răn vợ con, người nhà, người thân, để họ làm liều, làm bậy.

“Ông không dạy bảo được vợ con thì ông nói được ai, giáo dục được ai?” là phát ngôn rất thẳng thắn, rất nghiêm khắc, đồng thời cũng là nỗi trăn trở, day dứt của người đứng đầu Đảng ta về một bộ phận quan chức thời nay để vợ con, người nhà, người thân làm những việc thiếu đàng hoàng khiến dư luận bức xúc.

Trong mỗi con người, ai cũng có một phần máu thịt của mẹ cha và chứa đựng tình cảm thiêng liêng, sâu nặng với gia đình, vợ chồng, con cái. Một con người có đạo đức, nhân cách tốt trước hết phải là những người kính trọng ông bà, cha mẹ; yêu thương con cái; thủy chung, tình nghĩa với vợ/chồng; ứng xử hòa thuận với anh em ruột thịt. Một cán bộ, đảng viên có phẩm chất tốt trước hết phải là người sống hiếu thuận, nhân ái với các thành viên trong gia đình. Trong có ấm thì ngoài mới êm. Có ứng xử, giải quyết tốt các mối quan hệ trong gia đình thì cán bộ, đảng viên mới có thể giải quyết đúng mực các mối quan hệ xã hội.

Tuy vậy, đối với mỗi cán bộ, đảng viên rất cần nhận thức đúng đắn, phân minh rõ ràng giữa việc anh làm tròn bổn phận của người chồng (người cha, người con, người anh/em trong gia đình) với việc gánh vác trách nhiệm, nghĩa vụ chung của tổ chức, cơ quan, đơn vị và nói rộng hơn là phụng sự việc dân, việc nước. Nếu cán bộ, đảng viên còn để việc công-tư lẫn lộn, để việc riêng chi phối việc chung, để mối quan hệ gia đình, dòng họ thân tộc can thiệp vào mối quan hệ xã hội (tổ chức, cơ quan, đơn vị) thì đó là mầm mống gây xáo trộn văn hóa tổ chức, làm lệch chuẩn đạo đức công vụ và nguy hại hơn, là nguyên nhân dẫn đến sự suy thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống. Điều này đã được Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII chỉ ra: “Để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi”.

Ảnh minh họa / tuyengiao.vn

Châm ngôn có câu “Phía sau thành công của người đàn ông luôn có bóng dáng của người phụ nữ” với hàm ý ngợi ca sự tảo tần, chu toàn và những hy sinh thầm lặng của người vợ đã góp phần làm nên công danh sự nghiệp cho chồng. Thế nhưng thực tế cũng cho thấy, phía sau sự thất bại, thất sủng trên chính trường của một số quan chức thời nay cũng một phần do vợ con dính líu đến chuyện làm ăn khuất tất, vi phạm pháp luật. Nguyên nhân sâu xa một phần do tâm lý “lụy tình, nể vợ” thái quá, phần khác do bản năng “cá chuối đắm đuối vì con” mà một số quan chức để cho vợ con lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình nhằm thao túng, trục lợi người khác mà vẫn dửng dưng. Tệ hại hơn, một số quan chức lại có biểu hiện đồng lõa, biết vợ con, người nhà, người thân có những việc làm sai trái, hành vi tiêu cực nhưng không ngăn chặn kịp thời, nghiêm khắc. Cái sảy nảy cái ung. Nếu những sai phạm nhỏ của vợ con, người nhà, người thân của quan chức mà không được cảnh báo, chặn đứng từ đầu thì có thể tích tụ thành những “đống mối” có khả năng phá hủy, làm tiêu tan công danh sự nghiệp của chính họ.Xưa nay, dân gian vẫn râm ran về những bóng dáng “quan bà” đứng sau “quan ông” để ám chỉ những bà vợ “núp bóng” quyền uy của chồng, lợi dụng vị trí công tác, chức vụ của chồng nhằm thực hiện hành vi mờ ám, khuất tất, thậm chí vi phạm pháp luật. Nơi này, nơi khác người ta vẫn rỉ tai nhau rằng, muốn đạt được chức cao, “chỗ ngon”, vị trí “hái ra tiền” thì không chỉ phải đi cửa sau “lót tay” cho “quan ông” mà còn phải thực hiện “chiến thuật tâm công” bằng cách tiếp cận các “quan bà” với những lời ngon, lễ ngọt để làm đẹp lòng các “mệnh phụ phu nhân”. Cũng không ngẫu nhiên mà dư luận gọi người vợ của một bộ phận quan chức bằng những cái tên như “bà bí thư”, “bà giám đốc”… để ám chỉ “quyền lực mềm” của những thành phần này có thể thao túng, lấn lướt quyền lực của chồng một cách thái quá theo kiểu “lệnh ông không bằng cồng bà”. Thậm chí, nhiều bà vợ đứng sau lưng quan chức có thể làm khuynh đảo chốn quan trường, can thiệp vào việc chính sự, “bật đèn xanh” cho những kẻ chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ… khiến nhiều người không khỏi ngao ngán.

Những năm gần đây, không ít quan chức bị thi hành kỷ luật, cách chức, thậm chí bị xử lý hình sự bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân không chú trọng giáo dục, quản lý, khuyên răn vợ con, người nhà, người thân, để họ làm liều, làm bậy. “Ông không dạy bảo được vợ con thì ông nói được ai, giáo dục được ai?” là phát ngôn rất thẳng thắn, rất nghiêm khắc, đồng thời cũng là nỗi trăn trở, day dứt của người đứng đầu Đảng ta về một bộ phận quan chức để cho vợ con, người nhà, người thân làm những việc thiếu đàng hoàng khiến dư luận bức xúc.

Nếu thật sự là cán bộ thanh liêm, thật sự là người gương mẫu “phụng công, thủ pháp” thì làm sao có thể xảy ra những chuyện ồn ào dư luận như: Con trai được nâng đỡ, thăng tiến thần tốc; con gái được nâng điểm trong kỳ thi THPT quốc gia; vợ đứng ra thâu tóm những “miếng đất vàng” có trị giá hàng chục tỷ đồng; em trai tự ý mua rẻ đất công để làm biệt thự hoành tráng ở vị trí đắc địa; em vợ cấu kết làm ăn với những “doanh nhân ảo” gây thiệt hại ngân sách hàng trăm tỷ đồng…

Một trong những vụ đại án xảy ra gần đây là vụ Việt Á. Theo thông tin từ Trung tướng Tô Ân Xô, người phát ngôn Bộ Công an, trong vụ Việt Á, đối tượng Phan Quốc Việt khai kiếm lãi 4.000 tỷ đồng, “bôi trơn” khoảng 800 tỷ đồng. Các bị can tại Công ty Việt Á đã dùng nhiều phương thức để chuyển tiền cho các lãnh đạo trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) một số tỉnh, thành phố, có cả chuyển qua tài khoản chính chủ và tài khoản nhờ của người nhà (như vợ, mẹ vợ, bố vợ, em vợ của người nhận) và cả đưa trực tiếp bằng tiền mặt. Không riêng vụ Việt Á, nhiều vụ tham nhũng, hối lộ “khủng” thời gian gần đây đã phanh phui kẻ đưa hối lộ không chỉ “lót tay” cho “quan ông” mà còn chuyển tiền vào cả tài khoản của “quan bà” hàng tỷ đồng…

Nghiêm khắc với bản thân, gia đình, đừng để công – tư lẫn lộn

Trên thực tế, Đảng ta đã ban hành nhiều quy định yêu cầu cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, cán bộ chủ trì các cấp không chỉ cần nêu gương về trách nhiệm chính trị, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống mà còn phải gương mẫu, đi đầu trong việc vận động, giáo dục vợ con, người nhà, người thân tự giác chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Điều 3, Quy định số 08-QĐi/TW ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương” quy định: “Phải nghiêm khắc với bản thân…; không để vợ (chồng), bố, mẹ, con, anh chị em ruột lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín của mình để vụ lợi. Không để vợ (chồng), con đẻ, con nuôi sống xa hoa, phô trương, lãng phí hoặc sa vào tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật”.

Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “Về những điều đảng viên không được làm” cũng ghi rõ: “Không được can thiệp, tác động hoặc để vợ (chồng), con, bố, mẹ, anh, chị, em ruột mình, bên vợ (chồng) và người khác lợi dụng chức vụ, vị trí công tác của mình để trục lợi” (Điều 11) và: “Không được can thiệp, tác động để vợ (chồng), con, bố, mẹ, anh, chị, em ruột mình, bên vợ (chồng), bản thân và người khác đi du lịch, học tập, chữa bệnh bằng nguồn tài trợ của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến ngành, lĩnh vực theo dõi, quản lý” (Điều 17).

Tuy vậy, quy định dù có đầy đủ, chặt chẽ đến đâu mà cán bộ, đảng viên không tự giác chấp hành, tuân thủ nghiêm túc thì cũng khó đạt kết quả như mong muốn. Đối với cán bộ, đảng viên, nhất là những người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý các cấp cần phải thấm nhuần sâu sắc phương châm, nguyên tắc quản trị của người xưa truyền lại, đó là “tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Bản thân trước hết phải tự giác tu tâm dưỡng tính, tu thân tích đức, tự soi, tự sửa, tự trau dồi, rèn luyện để trở thành một nhân cách đàng hoàng; cùng với đó phải giáo dục, dạy bảo con cái đến nơi đến chốn, chấn chỉnh gia phong, củng cố nền nếp gia đình, gia tộc cho vững vàng, hoàn hảo mới hy vọng làm tốt được công việc lớn lao hơn là quản trị xã hội và vận động, giáo dục, thuyết phục được người dân tin tưởng, làm theo mình. Khi tu thân không tốt, tề gia kém cỏi thì làm sao đủ sức, đủ tài, đủ khả năng gánh vác sứ mệnh “trị quốc, bình thiên hạ” được?

Vẫn biết con người có thể bị tình cảm gia đình chi phối, dễ bị cảm xúc thân thuộc của mẹ cha, vợ chồng, anh em, con cái “len lỏi” và thậm chí có thể lấn át ý chí, lý trí trong tình huống, hoàn cảnh nào đó. Tuy nhiên, khi “ăn cơm nhà nước, phụng sự việc công, phục vụ nhân dân” thì cán bộ, đảng viên rất cần sự tỉnh táo, sáng suốt, biết phân minh giữa việc chung và việc riêng, đừng để công-tư lẫn lộn.

“Thương em anh để trong lòng/ Việc quan anh cứ phép công anh làm” (ca dao). Đạo làm quan là phải “phụng công, thủ pháp, chí công vô tư, dĩ công vi thượng” thì mới có thể dẫn dắt được xã hội, điều khiển được người khác. Phải thấm lấy câu “Quốc có quốc pháp, gia có gia quy” (nước có pháp luật của nước, nhà có quy định của nhà), “luật pháp bất vị thân” (luật pháp không thiên vị ai), chứ đừng để bản thân rơi vào hoàn cảnh “đục từ đầu sông đục xuống”. Khi tư cách người chồng không ngay ngắn, khi phẩm chất người cha không lành mạnh thì không những không đủ khả năng “tề gia” đến nơi đến chốn mà lại càng khó làm tròn bổn phận, trách nhiệm của người cán bộ, đảng viên đối với Tổ quốc và nhân dân.

Đảng viên bị kỷ luật bằng hình thức khiển trách khi vi phạm:

+ “Thực hiện việc thẩm định, tham mưu, đề xuất, quyết định tiếp nhận, tuyển dụng, cho thi nâng ngạch, bậc, đi học, quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, giới thiệu bầu cử, ứng cử, khen thưởng, phong, thăng cấp bậc hàm, công nhận danh hiệu, xét công nhận đạt chuẩn chức danh cho bố, mẹ (của mình, của vợ hoặc chồng), vợ (chồng), con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột (của mình, của vợ hoặc chồng) không đủ tiêu chuẩn, điều kiện” (khoản đ, Điều 29);

+ “Can thiệp, tác động hoặc để vợ (chồng), con, bố, mẹ, anh, chị, em ruột mình, bên vợ (chồng) và người khác lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi” (khoản g, Điều 31);

+ “Để vợ (chồng), con sống xa hoa, lãng phí gây dư luận xấu trong xã hội hoặc vi phạm pháp luật (khoản e, Điều 54).

Đảng viên bị kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo hoặc cách chức (nếu có chức vụ) khi vi phạm: “Để vợ (chồng), con lợi dụng chức vụ, vị trí công tác của mình tổ chức, thực hiện hoạt động vi phạm pháp luật nghiêm trọng” (khoản b, Điều 36).

(Trích Quy định số 69-QÐ/TW ngày 6-7-2022 của Bộ Chính trị “Về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm”)